Εργαστήριο Ηλιακών & άλλων Ενεργειακών Συστημάτων

Το Εργαστήριο Ηλιακών & άλλων Ενεργειακών Συστημάτων (ΕΗ-ΕΣ) ξεκίνησε τις δραστηριότητές του στο ΕΚΕΦΕ «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ» το 1980 με πρωτοβουλία του Δρ. Β. Μπελεσιώτη ο οποίος και το διεύθυνε έως και το 2019, εστιάζοντας στην εφαρμοσμένη έρευνα και ανάπτυξη τεχνολογιών σχετικών με την εκμετάλλευση της Θερμικής Ηλιακής Ενέργειας και την Εξοικονόμηση Ενέργειας.
Η ειδικότερη θεματολογία των ερευνητικών δραστηριοτήτων του βασίστηκε πάντα σε συγκεκριμένες ανάγκες του παραγωγικού τομέα, με τον οποίον, και σε συνδυασμό με τις υπηρεσίες που του παρέχει το ΕΗ-ΕΣ, σε ένα ευρύ πεδίο εφαρμογών, έχουν διαμορφωθεί μακρόχρονοι στενοί δεσμοί. Επιπλέον, στην προσπάθεια της συνεχούς επαφής και στήριξης του παραγωγικού τομέα συχνά προκύπτει η ανάγκη για επέκταση της τρέχουσας γνώσης ώστε να απαντηθούν ερωτήματα που αφορούν τα θεμελιώδη φυσικά φαινόμενα, ειδικά στους τομείς της ροής ρευστών, μεταφοράς θερμότητας / μάζας και θερμοδυναμικής. Τα προβλήματα αυτά έτσι συχνά αντιμετωπίζονται και σε επίπεδο βασικής έρευνας, με τη χρήση κατάλληλων αναλυτικών μεθόδων (μοντελοποίηση και προσομοίωση) σε συνδυασμό με πειραματικές μεθόδους.
Οι πρώτοι τομείς ενδιαφέροντος του ΕΗ-ΕΣ από το ξεκίνημά του ήταν η ηλιακή αφαλάτωση, η ανάπτυξη ηλιοθερμικού σταθμού παραγωγής ισχύος με θερμικούς ηλιακούς συλλέκτες, καθώς και η ανάπτυξη ξηραντηρίων γεωργικών προϊόντων θερμού αέρα. Στη συνέχεια μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990, δόθηκε έμφαση στην ανάπτυξη υποδομής και μεθοδολογιών χαρακτηρισμού και αξιολόγησης Θερμικών Ηλιακών Συλλεκτών και Οικιακών Συστημάτων, μια δραστηριότητα η οποία οδήγησε στη δημιουργία των σχετικών διεθνών προτύπων ISO. Στη δεκαετία του 1990, έγινε σημαντική περαιτέρω ανάπτυξη των εργαστηριακών υποδομών με παράλληλη την ανάπτυξη Συστήματος Διασφάλισης Ποιότητας για τη διενέργεια δοκιμών με βάση τα πρότυπα ISO και EN, ενώ το ΕΗ-ΕΣ συνέβαλε γενικότερα και στην ανάπτυξη του χώρου της Ποιότητας στην Ελλάδα. Στην πορεία του αυτή, οργανώθηκε και απέκτησε διαπίστευση σύμφωνα με το πρότυπο EN ISO / IEC 17025, όντας και το πρώτο εργαστήριο που διαπιστεύτηκε στον ερευνητικό – ακαδημαϊκό χώρο στην Ελλάδα, και από τα πρώτα στην Ευρώπη.
Κατά τη δεκαετία του 2000 διαμορφώθηκαν οι τομείς αναπτυξιακής έρευνας στους οποίους το ΕΗ-ΕΣ δραστηριοποιείται μέχρι σήμερα. Ειδικότερα κατά τα τελευταία χρόνια, η έμφαση δόθηκε στην εκμετάλλευση της θερμικής ηλιακής ενέργειας μεσαίων θερμοκρασιών (100º – 250ºC) και στις συγκεντρωτικές ηλιακές διατάξεις (παραβολικά κάτοπτρα, ανακλαστήρες τύπου Fresnel κλπ.), με αποκορύφωμα την ανάπτυξη της ερευνητικής υποδομής «Αρχιμήδης» που έχει ήδη ενταχθεί στον Εθνικό Οδικό Χάρτη Ερευνητικών Υποδομών. Παράλληλα στα πλαίσια αυτά αναπτύσσονται, ως άμεσα συνδεδεμένες, ερευνητικές δραστηριότητες και στις διατάξεις και υλικά αποθήκευσης θερμότητας για την προαναφερθείσα περιοχή θερμοκρασιών, καθώς και νέα εργαζόμενα ρευστά με βελτιωμένες θερμοφυσικές ιδιότητες.
Το ΕΗ-ΕΣ είναι εξοπλισμένο με ειδικά όργανα μέτρησης υψηλής μετρολογικής ποιότητας, και εφαρμόζει σύγχρονες μεθοδολογίες Υπολογιστικής Ρευστοδυναμικής καθώς και λογισμικό δυναμικής προσομοίωσης θερμικών ηλιακών συλλεκτών και συστημάτων. Το προσωπικό διαθέτει μεγάλη εμπειρία στους τομείς έρευνας του εργαστηρίου, και αποτελείται κατά κανόνα από Mηχανολόγους και Χημικούς Μηχανικούς κατόχους διδακτορικών διπλωμάτων (PhD) ή μεταπτυχιακών τίτλων (MS). Επιπλέον, σημαντικός αριθμός μεταπτυχιακών φοιτητών έχουν αποκτήσει διδακτορικό δίπλωμα αναπτύσσοντας και ολοκληρώνοντας ερευνητική δραστηριότητα στο εργαστήριο. Οι αναπτυξιακές – ερευνητικές δραστηριότητες του Εργαστηρίου, που υλοποιούνται σχεδόν εξ ολοκλήρου στα πλαίσια χρηματοδοτούμενων έργων, έχουν οδηγήσει σε μεγάλο εύρος επιστημονικών και τεχνολογικών επιτευγμάτων και στο μεγαλύτερο μέρος τους τα σχετικά αποτελέσματα έχουν δημοσιευθεί σε επιστημονικά περιοδικά, πρακτικά συνεδρίων, κ.λπ