Οι αστικές περιοχές με υψηλή πληθυσμιακή πυκνότητα αποτελούν σημαντικά πεδία έρευνας για την έκθεση των πολιτών σε περιβαλλοντικούς παθογόνους παράγοντες και συγκεκριμένα σε ατμοσφαιρικούς ρύπους. Για την αξιολόγηση των κινδύνων και των επιπτώσεων της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και τον σχεδιασμό πολιτικών ελέγχου, είναι απαραίτητο να ποσοτικοποιηθεί με ακρίβεια καθημερινή έκθεση των πολιτών. Αντικείμενοτης παρούσας διατριβής είναι η εκτίμηση της έκθεσης του αστικού πληθυσμού σε τμοσφαιρικούς ρύπους υπολογίζοντας την προσωπική έκθεση του κάθε ατόμου, σε συνδυασμό με την τοποθεσία, τη δραστηριότητα και την ατμοσφαιρική ρύπανση σε διάφορα μικροπεριβάλλοντα που κινείται ο κάθε εθελοντής, χρησιμοποιώντας νέους, χαμηλού κόστους, στατικούς και φορητούς αισθητήρες. Η πειραματική διαδικασία είναι ένας συνδυασμός παρακολούθησης προσωπικών αλλά και στατικών αισθητήρων υψηλής τεχνολογικής αξίας αλλά παράλληλα χαμηλού οικονομικού κόστους. Η διατριβή στοχεύει στη δημιουργία μια μεθοδολογίας δειγματοληψίας υψηλής χωρικής και χρονικής ανάλυσης με σκοπό την ακριβή εκτίμηση της πληθυσμιακής έκθεσης στην αέρια ρύπανση μέσω του υπολογισμού της προσωπικής έκθεσης, δημιουργώντας ένα δίκτυο τεχνολογικά αναβαθμισμένων, χαμηλού κόστους, φορητών και στατικών, αισθητήρων συνεχής παρακολούθησης της έκθεσης, σε συνδυασμό με ποιοτικά στοιχεία που θα ληφθούν μέσω ερωτηματολογίων. Η ανάπτυξη ενός υπολογιστικού μοντέλου πρόβλεψης βασισμένο σε άμεσες μετρήσεις έκθεσης πραγματικού χρόνου, το οποίο θα αξιολογεί τον κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία συναρτήσει μεταβαλλόμενων συνθηκών, όπως κοινωνικοοικονομικές παράμετροι, παράμετροι υγείας κλπ. αποτελεί το κυρίως ερευνητικό αποτέλεσμα της διατριβής. Το παραπάνω μοντέλο/εργαλείο θα αποτελέσει ένα σύστημα υποστήριξης αποφάσεων για τους αρμόδιους φορείς χάραξης πολιτικής ως προς την ανάπτυξη στρατηγικών με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα. Αυτό θα οφείλεται στο γεγονός ότι θα διαθέτουν έγκυρες διαδικασίες εκτίμησης της έκθεσης των πολιτών από την αέρια ρύπανση και των επιπτώσεων της στην υγεία. Μακροπρόθεσμη προοπτική των αποτελεσμάτων της διατριβής αποτελεί η προώθηση της ερευνητικής μεθοδολογίας που θα ακολουθείται σε μελέτες ολοκληρωμένης εκτίμησης της πληθυσμιακής έκθεσης σε μεγάλα αστικά κέντρα.

Στόχος της παρούσας έρευνας είναι η μελέτη της παρουσίας και της περιβαλλοντικής τύχης των χλωριωμένων αλκανίων μικρής αλυσίδας (SCCPs), τα οποία έχουν τα χαρακτηριστικά των έμμονων οργανικών ρύπων (POPs), στο αστικό περιβάλλον. Οι ενώσεις αυτές έχουν ευρεία βιομηχανική χρήση ως πρόσθετα κατά την επεξεργασία μετάλλων, ως πλαστικοποιητές, στο καουτσούκ, σε χρώματα και άλλα, ενώ η παραγωγή τους αυξήθηκε τα τελευταία χρόνια. Κατά την παραγωγή και τη χρήση τους ελευθερώνονται στο περιβάλλον και κατανέμονται στα διάφορα περιβαλλοντικά διαμερίσματα. Έρευνες δείχνουν ότι τα SCCPs είναι τοξικές ενώσεις και έχουν μακροπρόθεσμα καρκινογόνο δράση. Επιπλέον, τα SCCPs πληρούν τα κριτήρια για το χαρακτηρισμό τους ως POPs, για τη δυνατότητα πρόκλησης δυσμενών επιπτώσεων στους οργανισμούς, τη συσσώρευση τους σε αυτούς και τη μεταφορά τους σε μεγάλες αποστάσεις. Ως αποτέλεσμα της συμπεριφοράς αυτής τα SCCPs ανιχνεύονται στην ατμόσφαιρα, στο υδάτινο περιβάλλον και σε οργανισμούς, ακόμη και σε απομακρυσμένες περιοχές, όπως η Αρκτική και η Ανταρκτική. Επιπλέον, έρευνες δείχνουν ότι τα SCCPs είναι τοξικές ενώσεις και έχουν μακροπρόθεσμα καρκινογόνο δράση. Η επικινδυνότητά τους οδήγησε την ΕΕ να τα συμπεριλάβει στους ρύπους προτεραιότητας για τα νερά. Επίσης, οι ενώσεις αυτές χαρακτηρίζονται ως επιβλαβείς για το θαλάσσιο περιβάλλον. Ακόμη, ο Οργανισμός Προστασίας Περιβάλλοντος (ΕΡΑ) τα χαρακτηρίζει ως τοξικές ενώσεις για τους υδρόβιους οργανισμούς. O αριθμός των ερευνών σχετικά με τα επίπεδα και την περιβαλλοντική τύχη των SCCPs στην Ευρώπη είναι περιορισμένος. Σε ότι αφορά την Ελλάδα δεν υπάρχει κανένα στοιχείο για τις ενώσεις αυτές. Στο πλαίσιο της μελέτης αυτής, θα προσδιοριστούν τα SCCPs στην ατμόσφαιρα της Αθήνας, ώστε να προσδιοριστούν οι περιβαλλοντικές συγκεντρώσεις, να διερευνηθούν οι πιθανές πηγές ρύπανσης και να αξιολογηθεί η έκθεση στους ρύπους αυτούς.